Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
Drink- was- en spoelwatergeschiedenis.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
Drinkwater algemeen:
bron tekst: Culemborg, de stad en het water in de tweede helft van de negentiende eeuw.
Culemborgse voetnoot 2015-56 (C.W.Raven)
Genootschap A.W.K.Voet van Oudheusden http://www.voetvanoudheusden.nl/pdf/Voetnoot_56-2015.pdf
noot!
Lange tijd wisten zowel burgers als medici niet hoe de cholera zich precies verspreidde.
Onder medici was de uitwaseming van rottende materie theorie echter het meest gangbaar.
Door giftige dampen afkomstig van besmet voedsel of besmette mensen in te ademen, dachten zij geïnfecteerd te kunnen worden.
In 1854 ontdekte de Britse medicus John Snow dat de cholera bacterie zich verspreidt via water en niet door de hierboven genoemde giftige dampen.
Men riep daarom dan ook op om bevuild drinkwater zo veel mogelijk te vermijden.
Daarnaast werd ook het eten van onrijp fruit, komkommers, meloenen en garnalen sterk afgeraden omdat men dacht dat ook deze producten dragers konden zijn van de bacterie.
En omdat onrijp fruit hier volop aanwezig was, werd dit hier dan ook bij name genoemd.
Voor de gebruikelijke waterputten, welke per regio (afhankelijk van aanwezige het water) verschillend zijn,
zie hieronder bij het subonderwerp "Waterputten".
het subonderwerp "Waterputten" van het onderwerp "Drinkwatergeschiedenis" behorende bij het onderdeel "installaties W-G-E".
noot!
Gelukkig had Culemborg sinds 1839 een eigen jeneverstokerij/branderij 'De Hoop' gelegen nabij de haven aan de Lek.
noot!
De Steenovenslaan was gelegen achter de jeneverstokerij, dus niet ver van de Lek. Maar waar haalde zij het water dat zij gebruikte vandaan ?
noot!
Voor de gebruikte pompen, voor zowel binnen als buiten,
het subonderwerp "Waterpompen" van het onderwerp "Drinkwatergeschiedenis" behorende bij het onderdeel "installaties W-G-E".
noot!
Beerputen en daaraan gekoppelde zak- of stapelputten waren bewust niet waterdicht. Afvalwater, urinevocht, etc. moest via de bodem verdwijnen.
het subonderwerp "De situatie rond 1900" van het onderwerp "Geschiedenis van de (afval)waterketen" behorende bij het onderdeel "installaties - riolering".
noot!
De dijken waren toen nog niet zo hoog als nu en de rivieren stonden in rechtstreekse verbinding met de zee. De dagelijkse eb en vloed getijen waren
daardoor ook in Culemborg nog steeds zichtbaar.
Hoog water, waarbij de laag gelegen landerijen nabij de rivier onder liepen, kwam bijna jaarlijks voor als de sneeuw in de bergen te snel smolt en het daarnaast ook nog regende.
Laag water, hoewel minder, kwam meestal alleen voor in het begin van het najaar, maar daar hadden de bewoners zelf zelden last van, tenzij men schipper was en op de rivier moest varen.
Duidelijk is echter dan de aanwezige grondwaterpeilhoogte hier door het kwelwater van de rivier werd bepaald. Geen wonder dus dat de fecaliën verontreiniging veelvuldig voorkwam. Deze werd namelijk met het kwelwater meegevoerd naar lager gelegen gebieden.
Tevens is ook duidelijk dat de putten niet zo diep waren geslagen om dit droogte probleem (wat niet vaak voorkwam) te voorkomen.
|
noot! Men zal bij de keuze van koper als materiaal wel gedacht hebben: baat het niet dan schaadt het niet. Maar hoe men op het verhaal van beerputten op die plek komt is mij onduidelijk. Het water van de naastliggende haven is nmelijk dichterbij dan de tegenoverliggende bebouwing.
|
noot!
Met de stadspompen worden hier natuurlijk de particuliere pompen in de stad bedoeld en niet de openbare pompen. Daar zorgde het stadsbestuur zelf voor.
En met riolen wordt hier bedoeld de rechtstreekse lozingen via privaatriolen op de grachten.
hiervoor de hiervoor genoemde verwijzing naar het onderwerp "Geschiedenis van de (afval)waterketen".
noot!
Het was hiervoor nog te vroeg.
Na de invoering van de Woningwet in 1901 kwam de hierbij horende vraag naar een goede veilige waterleidingnet pas echt op gang.
noot!
Dit wil echter niet zeggen dat de bestaande secreten met de bijbehorende beerputten en/of directe lozingen op het oppervlaktewater waren verdwenen.
Het ging voornamelijk om afzonderlijke lozingen die overal plaatsvonden.
Er was echter nog een op te lossen probleem en wel: waar moet je een ton plaatsen als je klein behuisd bent en 9 kinderen hebt.
de inleidende tekst en afbeelding van keuken met open privaat van het onderwerp "Toiletruimte algemeen" behorende bij het onderdeel "keukens/sanitair - sanitair".
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 13-06-2025 tekst afkomstig uit drinkwater geschiedenis hier na toe verplaatst
