Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
Dakgoten.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
geen goten;
benodigde afvoer capaciteit;
goten algemeen;
goten aan monumentenpanden;
het detailleren van de goot;
overstekende goten.
bron detail afbeeldingen Jellema, Bouwwereld, NedZink.
Geen goten:
Om esthetische reden kan het, indien wettelijk toegestaan, gewenst zijn geen goten aan te brengen. Ook practische bezwaren kunnen er de oorzaak van zijn dat goten ontbreken.
Als goten ontbreken ontstaan vaak problemen ter hoogte van het maaiveld. Aanvullende maatregelen, zoals een harde (grind) bestrating, zijn dan noodzakelijk.
(1950)
Benodigde afvoercapaciteit van goten:
Dakgoten in combinatie met hemelwaterafvoeren vormen een systeem met als functie, het opvangen en lozen van de op de schuine dakvlakken vallende hemelwater naar een daarvoor bestemde plek zoals zinkput, riolering, oppervlaktewater, etc.Vorm en afmetingen van een goot worden bepaald door enerzijds de functionele eisen, terwijl anderzijds esthetische aspecten een rol spelen.
In ieder geval dienen vormgeving en afmetingen van de goten zodanig te zijn, dat het van het dakvlak naar beneden stromende hemelwater volledig kan worden opgevangen en zo snel mogelijk kan worden afgevoerd.
Hiertoe dient de goot inwendig zo glad mogelijk te zijn en eventueel een zeker afschot naar de afvoerbuizen te bezitten.
De capaciteit van een goot wordt bepaald door de helling en de grootte van het dakvlak, het aantal op de goot aangesloten regenpijpen, de vormgeving en afschot van de goot en tot slot door de maximale regenval die ter plaatse verwacht mag worden.
Wordt het hemelwaterafvoersysteem van een gebouw hierop gebaseerd dan zal het hwa-systeem in principe nooit overlopen, tenzij er verstoppingen in de afvoeren zijn.
de vuistregel bij het onderwerp "Materiaal toepassing en bepaling capaciteit" van het onderdeel "Hemelwater afvoer systemen".Goten algemeen:
Passen we goten toe, dan is het beste als de goten in hun geheel buiten de gevel hangen.Treedt er door slijtage of beschadiging van de gootbekleding lekkage op, dan dringt het water niet direct het gebouw of de constructie binnen.
Goten kunnen gemaakt zijn van:
- een houten bak met zinkbekleding, of alleen van zink;
standaard maatvoering zinken mast- en bakgoten. - een houten bak met een kunststof/rubber bekleding, of alleen van pvc;
- een houten bak met koperbekleding, of alleen van koper;
- van natuursteen bekleedt met een dakbedekkingsproduct,
- van beton,
-
voorbeelden van goten aan ongeisoleerde kappen (ca 1950).
Als een gebouw op de scheiding van twee erven is geplaatst zal de goot op c.q. binnen de muur moeten worden geplaatst.
In de lengte mogen gootstukken, afhankelijk van hun materiaal, niet langer zijn dan 10 á 12 m. is een goot langer, dan dient een expansiestuk te worden toegepast.
De manier van overlopen van goten:
De manier van overlopen, in geval van verstopping van de hemelwaterafvoeren, via spuwers, etc. moet afzonderlijk per situatie worden bekeken en wordt veelal vergeten, met alle gevolgen van dien.Zakgoten (als twee dakvlakken samenkomen op een muur of goot tegen opgaande muur) zoveel mogelijk vermijden i.v.m. lekkage problemen bij sneeuwophoping, onderhoudproblemen, etc.
Indien goot nodig dan de goot zo breed mogelijk maken zodat je er makkelijk in kunt lopen.
Goten op gootklossen:
(Bak)goot eventueel gedeeltelijk op muur zodat muurplaat ook als gootbodem dienst kan doen.Gootklossen op regelmatige afstanden plaatsen, indien ze in 't zicht komen dan dan geschaafd en voorzien van profileringen.
Gootklossen kunnen ook dienst doen als bevestiging goot plafond.
Let bij houten goten wel op dat draadnagels en zink elkaar niet mogen raken.
Bij een goot op de muurplaat is er, door nachtelijke uitstraling, kans op
condensvorming onder het zink. Daarom wordt thans een stuctuurmat onder de goot aangebracht waardoordit vocht kan weglopen.
(Een structuurmat is een waterdichte, dampdoorlatende laag met kunststof bedrading met een hoogte van 7 mm.)
Goten aan monumentenpanden:
Voor een volledige beschrijving van de hierboven genoemde goten alsmede de hiervan afgeleide goten welke aan monumenten panden voorkomen, zoals naaststaande houten ribgoot.
zie pdf Ïnspectieboek Monumentenwacht.
Dit soort overlopen zul je in het Midden en Westen van het land zelden of niet vinden. In Friesland daarentegen zie je ze overal.
(foto overloop: Sloten)
Conclusie: sommige oplossingen zijn streekgebonden en afhankelijk van de daar aanwezige bouwmassa's en de daarbij behorende architectuur.
afbeelding rechts: De humoristische oplossing.
(Culemborg, hoek 't Jach - Molenwal)
Het detailleren van de goot:
In de dakvoetconstructie van een schuin dak waar al het afstromende water van het dak wordt opgevangen, ontmoeten een aantal ambachten elkaar die samen het detail moeten maken, zoals bijvoorbeeld de metselaar, de timmerman, de loodgieter en de dakdekker. Bij het detaileren van de dakvoet moet daarom op een aantal hoofdpunten gelet worden.
- de onderste rij pannen / leien / etc. en of dakbeschot mogen niet in het water in de goot komen te hangen,
- de waterlijn (denkbeeldige lijn in de holten van de dakpannen) moet binnen de buitenopstand van de goot vallen.
Hiermede wordt bereikt dat het over de pannen / leien / etc. stromende water in de goot terecht komt en dat niet tegen de onderkant van het dakbeschot wordt aangekeken.
Naarmate het dak steiler is ligt de waterlijn meer in de goot, - het lekwater dat via de pannen / leien / etc. over het dakbeschot loopt moet eveneens in de goot terecht komen,
- de binnenopstand wordt tenminste 20 mm hoger dan de buitenkant, bij verstopping van de afvoer het water aan de buitenkant over de gootrand kan lopen,
- er dient voldoende vogelwering aanwezig te zijn, tenzij niet gewenst,
- opspattend water moet worden voorkomen,
- er moet voldoende ventilatie en doorstroming onder de dakpannen plaats kunnen vinden,
- indien een goot mandragend wordt uitgevoerd zal deze een beloopbare breedte moeten krijgen.
Dakgootbescherming:
Volgens de diverse folders geen bladeren meer in de dakgoot. Dit klopt, maar dat wil nog niet zeggen dat onderhoud en inspectie niet meer nodig zijn.Let op! Bij hevige regenval zal de goot sneller overstromen want het water zal eerst de aangebrachte bescherming moeten passeren.
Overstekende goten:
Overstekende geveldakvlakken te maken uit hangsporen gekoppeld aan gordingkap of doorlopende sporen bij sporenkap.aan de onderzijde van de sporen de goot construeren/bevestigen afhankelijk van type goot.
Voorbeelden van traditionele overstekende goten (ca 1950):
Schade in de bouw - weggewaaide dakoverstekken:
(bouwwereld oktober 1973)Tijdens perioden van hevige storm lopen telkens weer vele gebouwen schade op en het zijn vooral de daken van de hogere gebouwen, die het dan zwaar te verdren krijgen. Een merkwaardige vorm van stormschade, waarmee wij reeds enige malen werden geconfronteerd is die, waarbij de gootconstructie met aansluitend dakoverstek geheel of gedeeltelijk was weggewaaid. In deze gevallen bleek de constructie van het dakoverstek onjuist te zijn uitgevoerd. -------------------------
Randen en knikken van een dakconstructie worden in het algemeen extra zwaar door de wind belast, terwijl bovendien bij dakoverstekken behalve zuigdruk ook stuwdruk vanaf de onderzijde kan optreden.
Doordat het dakbeschot in dit geval onderbroken was vormde et onderste deel van het dakvlak, gerekend vanaf de laatste gording echter een min of meer afzonderlijke constructie, welke nauwelijks deel uitmaakte van de rest van het dak.
Dit deel van het dak verkeerde dus in bijzonder ongunstige omstandigheden.
Bovensien was sit onderdeel onvoldoende aan het gebouw verankerd om weerstand te bieden tegen de optredende krachten ten gevolge van wind. --------------------------
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 08-01-2016
| extra informatie behorende bij: | Goten algemeen: |
|
Standaard maatvoering zinken mast- en bakgoten:
bron: Rheinzink 2006
| extra informatie behorende bij: | Goten algemeen: |
|
Extra voorbeelden van goten aan ongeisoleerde kappen (ca 1950):
