Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:

De meterkast.

Voor de volgende onderwerpen ga naar:

meterkast algemeen en meterkast tekeningen;
bouwbesluit voorschriften meterruimte;
uitleg uitwerking voorschriften;

de meterkast als extra bergruimte;



 

Meterkast algemeen:

Formeel heet de meterkast tegenwoordig meterruimte. De reden hiervoor is dat de tegenwoordige meterkast eigenlijk geen kast meer is (zoals in de nieuwbouw uit de jaren 70) en er ook niet meer zo uitziet.

De meterkast is de technische ruimte in een woning/pand waar diverse meters zijn opgesteld. De meterkast bevindt zich meestal in de nabijheid van de voordeur en dient toegankelijk te zijn voor het uitlezen van de (niet slimme) meters en het herstellen van stroomtoevoer bij kortsluiting.

In de meterkast komen de volgende leveringen binnen en kunnen de volgende verbruiksmeters aanwezig zijn:

  • aardgas (gasverbruikmeter);
  • drinkwater (watermeter);
  • elektriciteit (kilowattuurmeter);
  • subsidiemeter zonnepanelen;
  • elektrische aarding;
  • stadsverwarming;
  • hybride fiber-coaxiaal netwerk; (Ziggo, etc.)
  • vaste telefoonlijn.
  meterkast
 

 

De standaard meterkast (gemaakt volgens de in het bouwbesluit 2003 genoemde NEN 2768 norm)
heeft minimale standaardafmetingen van 2100 x 750 x 310 mm en moet afsluitbaar zijn met een deur van mininaal 700 x 2000 mm.
De vertikale hartlijn van de deur opening moet gelijk liggen aan de vertikale hartlijn van de achterwand.
De zij- en achterwand van de meterkast moet bestaan uit makkelijk schroef- en spijkerbaar materiaal van voldoende dikte.
In de meterkast en zich daarboven bevindende ruimte mogen geen obstakels zoals balken en afvoerleidingen bevinden, dan wel worden aangebracht, waardoor een vrije leidingloop wordt gehinderd. M.a.w. bij een houten balklaag kan (afhankelijk van de balkrichting) een raveling noodzakelijk zijn.

Ventilatie:
In een gesloten meterkast moeten ventilatie-openingen onder-en bovenin de meterkast van elk 100 cm2 aanwezig zijn.

meterkasttekening    zie extra  bijbehorende meterkast tekening

Doordat de inrichting van een meterkast bepaald is, wordt bij nieuwbouw veelal gebruikgemaakt van een meterkastvloerplaat.
Deze vloerplaat is bestemd voor het bevestigen van invoerbochten in meterkasten. De fixeerringen zijn geplaatst volgens een door de nutsbedrijven vastgelegd stramien.

Buitenkasten:
Daar waar meterkasten benodigd zijn maar er geen sprake is van een vast bouwkundig object, zoals b.v. bij stacaravans, etc. zijn dienen de aansluiting en meters in een buitenkast te worden geplaatst. Er zijn hiervoor diversen standaard kasten in de handel, doch ook eigen creaties, mits ze voldoen aan de voorschriften van de betreffende netbeheerder, behoren tot mogelijkheden.

Rohel 2015:  eigen creatie meterkast elektra onder afdak:
De enige eis was spatwaterdicht.
meterkast Rohel meterkast Rohel meterkast Rohel

Vooroorlogse woningbouw:
In oude vooroorlogse woningen ontbreekt de meterkast meestal.
Veranderingen zoals vervangen van meters, het extra plaatsen van groepenkasten, het aanbrengen van subsidie-zonnepaneelmeters, het aanbrengen van glasvezelkabel etc. vraagt vaak enig improvisatietalent.

Mijn watermeterput zat eerst onder een kast in de woonkamer. Bij het meten van de waterstand door derden haalde ik de laden eruit zodat het luik, via een gat in de kastbodem, opzij kon worden geschoven waardoor de meter zichtbaar werd.
Omdat de watermeter werd vervangen zit hij, op verzoek van degene die het werk moest uitvoeren en op zijn kosten, nu in de kelder, schuin onder de, daar al eerder naar toe verplaatste gasmeter. (Oorspronkelijk hing de gasmeter in de gang boven de voordeur.)

Mijn vaste telefoonkabel zit in de gang, net naast de voordeur, en is thans onbereikbaar achter de lambrizering verdwenen.

Mijn electra komt binnen in de kamer net naast het raam en is deels weggetimmerd. Om de groepenkast te bereiken moet eerst een plantje worden weggehaald alvorens het luik kan worden geopend. Mijn subsidiemeter voor mijn zonnepanelen zit hier weer boven. Voor het opmeten is een trapje nodig.

Mijn Ziggo kabel komt een meter verder binnen op een onlogische plaats. Waarom dit is, dat weet ik niet, want ik was niet thuis. En mijn nieuwste aanwinst de glasgevelkabel komt weer binnen in de hoek bij de electra en zit 10 cm van de muur op een plankje (ditmaal was ik wel thuis, want anders had ik constant naar het geknipper van de lampjes moeten kijken).


 

klik hier om naar boven te gaan


 

Bouwbesluit voorschriften meterruimte:

In afdeling 4.12 van het Bouwbesluit 2003 zijn de voorschriften voor een meterruimte gegeven. Die voorschriften hebben betrekking op:
  • Aanwezigheid van de meterruimte.
  • De afmetingen, indeling en leidingdoorvoeren.
  • De positionering in het gebouw.
  • De regenwerendheid.
Het normblad NEN 2768 van 1998 is hiervoor als basis genomen.

! noot;
Het Bouwbesluit (per 1 april 2012) stelt geen (publieksrechtelijke) eisen meer aan de meterruimte.
Wel zal de netbeheerder (private) eisen stellen aan de plaats en uitvoering van de meterruimte bij de aanvraag voor aansluitingen.

tabel 4.65   tabel 4.65

Artikel 4.65 stuurartikel (lid 1, 2 en 3)
1) Een te bouwen bouwwerk waarin zich een voorziening voor elektriciteit, gas, drinkwater of verwarming bevindt, heeft een meterruimte waarin de centrale schakel-, verdeel- en meetapparatuur voor die voorziening kan worden geplaatst.
2) Voorzover voor een gebruiksfunctie in tabel 4.65 voorschriften zijn aangewezen, wordt voor die gebruiksfunctie aan de in het eerste lid gestelde eis voldaan door toepassing van die voorschriften.
3) Het eerste lid is niet van toepassing op de gebruiksfuncties waarvoor in tabel 4.65 geen voorschrift is aangewezen.

Artikel 4.66 aanwezigheid (lid 1 en 2)
1) Een gebruiksfunctie met een voorziening voor elektriciteit, gas, drinkwater of verwarming, die een aansluitmogelijkheid heeft op het desbetreffende openbare net, heeft een al dan niet gemeenschappelijke meterruimte.
2) Onverminderd het eerste lid, heeft een woonfunctie met een gemeenschappelijke voorziening voor elektriciteit, gas, drinkwater of verwarming, een gemeenschappelijke meterruimte.

Artikel 4.67 afmetingen (lid 1, 2 en 3)
1) Een meterruimte als bedoeld in artikel 4.66, eerste lid, heeft afmetingen en een indeling, die voldoen aan NEN 2768.
2) Een gemeenschappelijke meterruimte als bedoeld in artikel 4.66, tweede lid, heeft afmetingen en een indeling die zijn afgestemd op de in de meterruimte te plaatsen apparatuur.
3) Een meterruimte als bedoeld in artikel 4.66, eerste lid, heeft afmeting, en een indeling, die zijn afgestemd op de in de meterruimte te plaatsen apparatuur.

Artikel 4.69 regenwerendheid
1)De uitwendige scheidingsconstructie van een meterruimte als bedoeld in artikel 4.66, is, bepaald volgens NEN 2778, regenwerend.

------------------------------------------------------------------

De overige onderdelen van het normblad NEN 2768, voor zover van uit de genoemde onderdelen niet aangestuurd, hebben dus alleen een functie als in een privaatrechtelijke overeenkomst daarnaar is verwezen.

Bij de indeling van de meterruimte moet, ondanks het feit dat het Bouwbesluit 2003 daartoe niet langer voorschriften kent, wel er voor worden zorggedragen dat de voorziening voor telecommunicatiesignalen op een bepaalde plaats in de meterruimte wordt opgenomen.
klik hier om naar boven te gaan



 

Uitleg uitwerking voorschriften meterruimte:

bron:    Brismagazine nr 2003-8 art. Voorschriften meterruimten gewijzigd

Aanwezigheid
Elke gebruiksfunctie met een voorziening voor elektriciteit, gas, drinkwater of verwarming, voorzover aangesloten op een publieke voorziening, zoals stadsverwarming, die een aansluitmogelijkheid heeft op het desbetreffende openbare net, heeft een al dan niet gemeenschappelijke, afsluitbare meterruimte.
Dit betekent dat zodra elektriciteit is voorgeschreven via NEN 1010 waarnaar het Bouwbesluit 2003 verwijst, er een meterruimte moet zijn.
Een garage of bergruimte bij een woning, zijnde beide een overige gebruiksfunctie, moeten dus een meterruimte hebben. In de praktijk betekent dit dat de meterruimte van een woning met garage een gemeenschappelijke meterruimte is waarbij de meterruimte zowel is gelegen in de woonfunctie als in de overige gebruiksfunctie. Op zo'n meterruimte zijn dan ook de voorschriften van alle afdelingen van het Bouwbesluit 2003 van toepassing die gelden voor een woonfunctie en een "overige gebruiksfunctie". Dit kan tot onbedoelde effecten leiden. Hebben we bijvoorbeeld van doen met een bedrijfswoning (woning, kantoor en garage met slechts één meterruimte, geprojecteerd in de woning), dan gelden tussen de meterruimte en de ruimten van de woning de eisen die gelden tussen een ruimte van een kantoorfunctie en de ruimten van een woonfunctie (afdeling 3.5 van het Bouwbesluit 2003). Dat leidt tot een eis van 0 dB aan karakteristieke isolatie-index vanuit de meterruimte naar een verblijfsgebied van een woning en een eis van -5 dB naar een besloten ruimte van de woning, niet gelegen in een verblijfsgebied. Dat kan de bedoeling niet zijn van de besluitwetgever. Zulke eisen gelden niet bij een nevenfunctie.

Ook bij woonfuncties met een gebruiksoppervlakte van meer dan 50 m² mag in een woongebouw nu worden volstaan met een gemeenschappelijke meterruimte. Niet langer zijn dus individuele meterruimten voorgeschreven voor de afzonderlijke woningen in een woongebouw.

Artikel 4.65 in verbinding met artikel 4.66, tweede lid, van het Bouwbesluit 2003 dwingt er toe dat naast de meterruimten voor de woningen, die al dan niet als gemeenschappelijke meterruimte is uitgevoerd, het woongebouw nog beschikt over een tweede, centrale gemeenschappelijke meterruimte. Deze meterruimte "bedient" bijvoorbeeld de verlichting van de gemeenschappelijke verkeersruimten en de liften. In die meterruimte komt ook de hoofdaansluitleiding binnen van gas, water en elektra die later in het gebouw wordt gesplitst naar de verschillende woonfuncties.

de positionering meterkast   zie extra  positionering oorsprong

Positionering
De plaats waar de meterruimte in een bouwplan wordt gesitueerd, is in beginsel vrij. Wel zijn er enige spelregels die in acht moeten worden genomen.
De meterruimte moet altijd in de gebruiksfunctie zijn gelegen. Daarbij zijn er overigens drie plaatsingsmogelijkheden:

  • Binnen de groep van niet-gemeenschappelijke ruimten van de gebruiksfunctie welke ruimten alle met elkaar in verbinding staan.
    Bijvoorbeeld een meterruimte binnen een woning.
  • Uitgeplaatst.

  • De meterruimte wordt bijvoorbeeld gesitueerd in een bijgebouw, zoals een buitenberging of een garage, welk bijgebouw nevenfunctie is. Dat deel van de garage is dan tevens aan te merken als de hoofdfunctie, waarvoor dan ook de voorschriften van de hoofdfunctie gelden.
  • De meterruimte is een gemeenschappelijke meterruimte waarop verschillende, al dan niet met dezelfde benaming aangeduide, gebruiksfuncties zijn aangewezen.

De spelregels die in acht moeten zijn genomen zijn:
  • De deur van de meterruimte mag bij een woning niet grenzen aan een verblijfsruimte, toilet- of badruimte. Dit dwingt om bij situering in de woning om ter plaatste van de toegang van de woonfunctie een entreeportaal te maken.
  • Bij situering in de woning mag de loopafstand naar de meterruimte niet groter zijn dan 3 m. De reden hierachter is de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, zoals dat in artikel 50, derde lid, van het oude Bouwbesluit werd gesteld. Wordt de meterruimte in een bijgebouw gesitueerd, dan geldt er geen afstandseis. De afstand van het aansluitpunt voor de dienstleiding van het nutsbedrijf kan wel van invloed zijn op de aansluitkosten.
  • Bij de keuze voor een gemeenschappelijke meterruimte in een woongebouw moet de meterruimte uitsluitend via gemeenschappelijke verkeersruimten zijn te bereiken vanaf een toegang van het woongebouw. Het is dus niet noodzakelijk dat de meterruimte vanuit de woning via gemeenschappelijke verkeersruimten kan worden bereikt. De gemeenschappelijke meterruimte mag dan ook in de fietsenstalling of garage worden opgenomen, die bijvoorbeeld slechts via de buitenlucht kan worden betreden.

Regenwerendheid Vanuit oogpunt van arbeidsveiligheid mag er geen water op de vloer van een meterruimte aanwezig zijn als gevolg van een regenbui, hagel- of sneeuwbui. De omhullingsconstructie van de meterruimte moet daarvoor zorgdragen.

Aansluitvoorwaarden en brandweereisen
Rest nog de vraag of nutsbedrijven en brandweer aanvullende of afwijkende eisen mogen stellen. De artikelen 123 en 151 van de Woningwet zijn daarover duidelijk. De mogelijkheid is er niet. Zolang is voldaan aan de eisen van het Bouwbesluit 2003, zal een nutsbedrijf in aansluiting op het openbare net moeten zorgdragen. Een nutsbedrijf kan dan ook niet afdwingen dat aan de gehele inhoud van NEN 2768 is voldaan. Ook kan een brandweer een in de garage gesitueerde meterruimte niet verbieden.
klik hier om naar boven te gaan



 

De meterkast als extra bergruimte:

In de nieuwbouw uit de jaren 70 was de meterkast naar verhouding groot en leeg. Dus een ideale plaats voor extra bergruimte van stofzuiger, laarzen, paraplu’s, een stapeltje oude oude kranten/tijdschriften, etc.

(bron:   afbeelding uit doe het zelf blad van de jaren 70/80)

De meterkast is echter de plek waar zowel stroom als gas het huis binnenkomt. Doordat de aanwezige electra installatie in de meterkast gevoelig is voor kortsluiting en de meterkast een ruimte is waar niet vaak naar en in wordt gekeken, maakt het de meterkast tot een bron van mogelijke brand.

Om onnodige veiligheidsrisico’s uit te sluiten heeft de overheid besloten de inwendige afmetingen van nieuwe meerkasten van een maximum te voorzien en zo het gebruik van dergelijke bergruimte tegen te gaan.

  bergruimte in meterkast

 

Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 11-10-2019

 

 
klik hier om naar boven te gaan


 

 

 extra informatie behorende bij:
Meterkast algemeen:
klik hier om naar boven te gaan

Meterkasttekening:

meterkast
 

 


 extra informatie behorende bij:
Uitwerking voorschriften meterruimte:
klik hier om naar boven te gaan

Positionering oorsprong:

Op Ma, 30 juni, 2014 2:19 pm schreef -----:

Geachte heer van Berkel,
Heb Liander gebeld en heel internet afgestruind naar voorschriften betreffende meterkasten. Niemand heeft echt duidelijke informatie voor me.    Waar ik naar op zoek was vond ik op uw site:
Bij situering in de woning mag de loopafstand naar de meterruimte niet groter zijn dan 3 m. De reden hierachter is de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, zoals dat in artikel 50, derde lid, van het oude Bouwbesluit werd gesteld. Wordt de meterruimte in een bijgebouw gesitueerd, dan geldt er geen afstandseis.

Het gaat ons om het laatste (geen afstandseis bijgebouw).
Ik kan dit alleen niet op een officiële site vinden. Kunt u me misschien verder helpen?

Antwoord: In de voor-oorlogse woningbouw waren meterkasten een uitzondering.

Gasmeters waren van de gemeentelijke gasbedrijven en werkten op muntjes die je bij de plaatselijke kruidenier kon halen.
Deze meters stonden meestal naast het raam aan de voorgevel en werden regelmatig door iemand van het gasbedrijf geleegd.

Elektrameters met de daarbij behorende stoppenkast (1 groep van 6 ampere) hingen meestal hoog in gang naast de kapstok.
Opname van deze meterstand gebeurde meerdere malen per jaar.

De watermeter (indien aanwezig - in stedelijke gebieden vaak niet - het verbruik was bij iedereen hetzelfde - een douche of bad bezat men toch niet) zat meestal onder de vloer net achter de voordeur.

In de na-oorlogse massabouw is er veel veranderd. Mede door de subsidies die toen werden verstrekt.
De meterkast werd evenals de woningindelingen standaard. De eis van de 3 meter is hier geboren.
Een standaard lengte naar de kast geeft een standaard aanlegprijs en paste binnen de opgelegde subsidie norm alleen we noemde het bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

Voor situatie's waar de meterkasten werden uitgeplaats, zoals in garages, bijgebouwen, etc. bestond deze eis niet. Logisch want dat was geen subsidiebouw.

Op een officiële site zal je weinig vinden. Overleg met wat je wil is de enige optie.

Aad.
klik hier om naar boven te gaan