Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
Metselwerk maatvoering.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
het matenplan;
lagen- en koppenmaat;
De dikte van metselwerk gevels
bij metselwerk algemeen;
Het matenplan:
Aan de hand van het programma van eisen, waaraan het bouwwerk moet voldoen, wordt een ontwerptekening gemaakt. Op deze ontwerptekening wordt, indien nodig, de goedkeuring van welstandstoezicht, etc. gevraagd.Daarna wordt deze verder uitgewerkt tot een bestektekening (c.q.bouwaanvraagtekening).
Voor de daaropvolgende uitvoering zijn detail- of werktekeningen nodig.
bron afbeelding: Jellema (1965)
Op de plattegrondtekeningen worden de exacte plaats van alle buiten- en binnenmuren, deur- en raamkozijnen, schoorstenen, bouwkundige kasten, trappen, etc. aangegeven voor zover als nodig.
Indien een zuivere maatvoering nodig is, zoals in het geval van schoon metselwerk, dan zal deze maatvoering op koppenmaat moeten worden uitgezocht.
Op de daarbij behorende geveltekeningen zal de maatvoering op lagenmaat moeten worden uitgezocht.
Voor daktekeningen van schuine daken geldt een zelfde procedure indien dakoverstekken, dakkapellen en/of dakramen worden toegepast. Doch nu is de pannenmaat bepalend, hetgeen noch wel eens wordt vergeten.
het subondewerp "Maatvoering"
behorende bij het onderwerp "Daken met dakpannen bedekking" van het onderdeel "daken - schuine daken".
Lagen- en koppenmaat bij traditioneel metselwerk:
De maatvoering van de strek en de kop is onderling zo gekozen, dat twee koppen met een tussenliggende voeg gelijk zijn aan de strek.
Deze verhouding van kop en strek was van belang als men dikkere muren wilde samenstellen.
Lagenmaat = steendikte + lintvoeg
Voegdikte, afhankelijk van keuze architect, meestal tussen de 8 en 13 mm. Hoe strakker de steen des te dunner de voeg.In de praktijk bij waalformaat meestal 16 lagen per meter.
Koppenmaat = breedte steen + voeg
Deze maat wordt bepaald m.b.v. een hele steen (strek + voeg = 2 koppen + voeg) muurdammen n koppen - voeg
breedte kozijnen n koppen + voeg
naar binnen springende gevelvlakken n koppen
Steenformaten:
Metselbaksteen
Qua fabricage onder te verdelen in o.a. (machinale) handvormsteen, vormbaksteen en strengperssteen wordt in verschillende formaten, verschillende kleuren (mangaan, paars, rood, geel, wit, etc.) en oppervlaktestructuren (bezand, glad, generfd, geglazuurd en gekamd) in de handel gebracht.
De steenformaten zijn van oudsher in verschillende streken (vaak aan de grote rivieren, vandaar de naam) ontstaan, maar zijn, wat de produktie betreft, niet aan die streken gebonden gebleven. De bekendste formaten in Nederland waren:
- Waalformaat
- Vechtformaat
- IJsselformaat
- Maasformaat
(Bij gebruik van een standaard voeg gaan er 16 lagen in 1 meter.)
|
De baksteen formaten die in Nederland volgens de Nederlandse Bond van Baksteenfabrikanten het meest voorkomen zijn:
|
|
Sinds 1 april 2006 is de baksteen norm NEN-EN 771-1 van kracht.
De Europese productrichtlijn voor metselbaksteen. Op basis hiervan wordt het CE-merk afgegeven.
In de NEN-EN 771-1 zijn niet langer de begrippen waalformaat, vechtformaat, etc. vastgelegd.
Deze formaataanduidingen mogen, vanuit historisch besef, wel gebruikt blijven worden, opdat men weet over wat voor soort product men spreekt.
|
Kalkzandsteen:
De formaten die in Nederland voorkomen zijn: (De maatverschillen die voorkomen t.o.v. de bakstenen vinden hun oorsprong in het productieproces.) |
|
Betonstenen- en blokken:
Betonstenen en –blokken zijn geschikt voor zowel ‘schoon’ als ‘vuil’ lijm- en metselwerk in al dan niet dragende binnen-- en buiten wanden, funderingen en kelders.
Ze hebben een hoge draagkracht, zijn relatief goedkoop en makkelijk te verwerken.
Er zijn zeer veel verschillende soorten, maar wanneer we een indeling maken naar toepassing, kunnen we grofweg twee soorten onderscheiden:
betonblokken voor niet-zichtbaar metselwerk en voor zichtbaar metselwerk.
Deze blokken zijn, m.u.v. de speciale gevelbetonstenen, vooral geschikt voor het zichtbare binnenmetselwerk.
Ze zijn beschikbaar in kleine formaten, zijn maatvast en kunnen onafgewerkt gebruikt worden.
Betonblokken voor niet-zichtbaar metselwerk.
Ze zijn zowel in holle als in volle vorm verkrijgbaar en de keuze is erg groot.
Zo kan je kiezen uit blokken met een thermische of akoestische isolatie (b.v. betonblokken waarin Argexkorrels (geëxpandeerde kleikorrels) verwerkt zijn), speciale blokken met hoge brandwerendheid, etc.
|
De standaard b2 blokken van Bredero beton uit 1981 welke je veelvuldig tegenkomt in gebouwen uit die tijd.
Voor de huidige blokkenmaten zie de levereranciers op internet. |
|
Cellen(gas)beton:
Cellen(gas)beton zul je als schoon werk zelden of nooit tegenkomen.
het subondewerp "Traditioneel samengestelde wanden"
behorende bij het onderwerp "Binnenwanden" van het onderdeel "wanden".
Naast deze hierboven genoemde formaten zijn er nog vele anderen. Een kleine rondleiding op internet toont dit aan.De ontwerper die baksteen in de gevel toepast wil in de ontwerpfase al weten wat de maat van de gekozen baksteen is.
Opmeten van stenen uit een typemonster, voor de maatvoering op tekening, zal altijd tot problemen lijden.
Alleen op basis van een leveringsmonster (uit de reeds geproduceerde partij), waarin alle karakteristieken van de sortering voorkomen, kan een juiste gemiddelde maat worden bepaald.
Raadpleeg daarom altijd na gemaakte keuze de exacte maatgegevens van de leverancier.
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 05-03-2017
| extra informatie behorende bij: | Steenformaten: |
|
Formaten metselbaksteen (stuks afhankelijk van voegdikte)
|
|
