Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
Waterinstallaties algemeen.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
drinkwaterinstallatie;
warmwatervoorzieningen;
legionella.
bouwbesluit en meterkast;
installatie's en geluid;
waterleiding installatie symbolen;
Drinkwater algemeen:
bron tekst: Basisdocument voor kennis en vaardigheden Duurzaam Bouwen in vakopleidingen. (Ministerie van VROM (1999 ?))De drinkwatervoorziening kan in de (nabije) toekomst ook in Nederland nog voor veel problemen komen te staan.
Belangrijke redenen om zuinig met (warm)water om te gaan zijn:
- Het schaarser worden van voldoende schoon water om drinkwater te maken.
- Milieubelasting bij de winning en zuivering van water tot drinkwater.
- Energiebesparing bij het verwarmen van drinkwater in huishoudens.
Men wordt gestimuleerd om zuiniger om te gaan met drinkwater. Daarnaast kan men drinkwater vervangen door water met een iets lagere kwaliteit voor de niet-drinkwater doeleinden (zie onderstaande noot!). Dit kan regenwater zijn, maar ook (gezuiverd) oppervlaktewater uit de nabije omgeving.
In 1998 is men op enkele plaatsen, op wijkniveau, gestart met een tweede leidingnet voor "huishoudwater". Dit water kan gebruikt worden voor toiletspoeling, wasmachine en buitenkraan.
In een nieuwbouwwoning is een aantal voorzieningen voor waterbesparing al standaard. Een gemiddeld huishouden zal daardoor globaal 35 m3 (deels warm) drinkwater minder gebruiken dan zo'n huishouden zonder deze voorzieningen.
noot!
Anders gaan we weer terug naar de tijd van weleer.
het subonderwerp: Culemborg, de stad en het water in de tweede helft van de negentiende eeuw
van het het onderwerp "Drinkwatergeschiedenis" behorende bij dit onderdeel.
Drinkwaterinstallatie:
De voorschriften van de leidingwaterleverancier hebben tot doel onwenselijke en gevaarlijke situaties te voorkomen, zoals lekkage, het gevaar dat vervuild water in de leiding terugstroomt, en dat er meer water dan nodig wordt verbruikt. De waterleiding bedrijven in Nederland hanteren de NEN 1006 norm (Algemene voorschriften voor drinkwaterinstellaties).De wettelijke verantwoordelijkheid van het waterleidingbedrijf voor de drinkwaterleiding houdt op achter de hoofdkraan. Dat neemt uiteraard niet weg dat de rest van de installatie aan alle voorschriften moet voldoen en dat het bedrijf het recht heeft dit te controleren als dit in de aansluitvoorwaarden staat.
De aftakking van de hoofdleiding in de straat naar de watermeter is de dienstleiding. Na de watermeter begint de drinkwaterinstallatie.
De waterleidingen kunnen van verschillend materialen zijn gemaakt, maar de toegepaste materialen en toestellen in de drinkwaterinstallatie moeten zijn goedgekeurd door een erkende certificatie-instelling, zoals het KIWA (Keuringsdienst voor Waterleidingartikelen).
hiervoor het onderdeel "keukens en sanitair".
Waar vind je deze loden waterleidingen?
Het grootste deel van de waterleidingen zit vaak onder de vloer of in de muur. Controleer daarom als eerste bij de watermeter.
Zijn de leidingen daar van lood? Dan is de kans groot dat er verderop ook nog loden leidingen liggen.
Zijn er geen zichtbare loden leidingen, maar wil je wel zekerheid dan behoort het testen via een speciale testkit en het daarna laten analyseren door een gespecialiseerd laboratorium ook tot de mogelijkheden.
Echter een complete vervanging is niet altijd mogelijk:
Soms liggen de leidingen zo complex dat omleggen van leidingen richting de keukenkraan (het tappunt met het hoogste risico voor de gezondheid als het gaat om lood in drinkwater) een beter idee is.
Water uit de douche gebruik je namelijk doorgaans niet voor consumptie.
De aansluiting van de dienstleiding op de drinkwaterinstallatie bevindt zich in de meterkast of zoals vroeger in de watermeterput.
Bij huizen welke ver van de openbare weg staan zal normaal gesproken altijd een watermeterput worden toegepast nabij de openbare weg.
Dienstleidingen en leidingen vanaf de meterput naar b.v. de woningdienen vorstvrij te worden aangebracht (80-100 cm onder maaiveld).
Bij slappe grond moet de doorvoer naar binnen met een expansiebocht worden uitgevoerd
Afmetingen waterput worden door het waterbedrijf voorgeschreven en zijn prefab leverbaar.
Zodra er meer dan 5 tappunten zijn dan de installatie bij voorkeur verdelen in meerdere groepen. Bij gebruik van een enkele groep, is het wenselijk, daar waar mogelijk een stopkraan toepassen om eventuele latere reparatie's te vereenvoudigen.
Voor tapkranen is er een standaard montagehoogte boven de vloer van de aansluitpunten, die uiteraard aan de eigen wensen kan worden aangepast. Standaardhoogten zijn:
- badmengkraan 70-75 cm;
- bidet(meng)kraan 45 cm;
- douchemengkraan 110-125 cm;
- gevelkraan 50 cm;
- gootsteenmengkraan op aanrechtblad 90-95 cm;
gootsteen-wandmengkraan 105-115 cm; - hoekstopkraan voor stortbak op closetpot
duobloc 60-65 cm;
laaghangend reservoir 75-85 cm;
hooghangend reservoir 200-210 cm;
inbouwreservoir 100-120 cm; - kraan op fonteinbak 90-95 cm;
kraan op muur boven fonteinbak 100-115 cm; - kraan op wastafel 90-95 cm;
- kraan voor (af)wasmachine 110 cm;
- spoelkraan vooe urinoir 110-115 cm;
- tapkraan boven schrobput 50 cm;
- vulkraan voor cv-ketel op vloer staand 60 cm;
Bepaling van de diameter van de leidingen gewoonlijk uit ervaring.
Bij grote installaties en aanwezigheid van brandblusleidingen ter voorkoming van drukverlies de leidingafmetingen berekenen.
Als de waterdruk door het gewenste/toegepaste sanitair onvoldoende is (b.v. bij een douchecabine met hoofd- en zijdouches) dan dient er een drukverhogingsinstallatie te worden geplaatst.
Warmwatervoorzieningen:
Keuze warmtapwaterbereider:
bron tabel: uit water, elektriciteit en gas (uitgave Consumentenbond)Het aantal liters dat een warmtapwaterbereider per minuut kan leveren is afhankelijk van het comfort dat kan worden bereikt en dus bepalend bij de keuze. Hierbij moet, indien gewenst, de gelijktijdigheid van b.v. afwassen en douchen niet worden vergeten.
Zonneboilers:
het betreffend onderwerp behorende bij dit onderdeel.
Warmte terugwinning uit douchewater:
bron afbeelding: internet (duurzaamthuis.nl)
Het gebruiken van de restwarmte van het douchewater heeft veel voordelen. Vooral voor mensen die van douchen houden kan het gasverbruik stevig worden teruggebracht.
Natuurlijk blijft het het beste om het aantal douchemomenten te beperken en te verkorten.
Er zijn twee soorten wtw systemen: de douchepijp-wtw en de douchebak wtw.
Voor een gemiddeld huis is de besparing door deze manieren van hergebruik van douchewater, afhankelijk van de situatie, ongeveer 160 tot 200 m3 gas per jaar.
De douchepijp-wtw:
Dit is een dubbelwandige buis die het douchewater voorverwarmd waardoor de ketel minder warmte hoeft te leveren. Het afvalwater loopt via een buis naar beneden en geeft in die tussentijd de restwarmte af aan de leiding die het douchewater met de ketel verbindt. Indien ook het water dat naar de ketel stroomt met deze restwarmte wordt voorverwarmd is de besparing maximaal.De warmtewisselaar wordt verticaal geplaatst waardoor deze (de douche) alleen op een bovenverdieping kan worden toegepast.
De douchebak-wtw:
De douchebak wtw is een warmte wisselaar die onder de douchebak is geplaatst. Daardoor kent deze veel toepassingsmogelijkheden. In tegenstelling tot de douchepijp wtw kan deze ook op de begane grond worden geplaatst. Voordeel is dat het een douchebak en warmtewisselaar in een is wat de plaatsing, met name in de bestaande vooroorlogse woningbouw waar oorspronkelijk geen badkamers aanwezig waren, vereenvoudigd. Verder is de werking hetzelfde als bij de douchepijp variant.
Legionella: gunstige groeiomstandigheden:
De optimale groei van de legionellabacterie vindt plaats bij een watertemperatuur tussen de 25ºC en 45ºC. Stilstaand water, biofilm in leidingen en verontreinigingen met eencelligen, zoals amoeben en algen, zijn tevens gunstig voor de groei. In rubber en kunststoffen zit bovendien organisch materiaal waar de legionellabacterie direct van leeft. Deze materialen komen veelvuldig voor in leidingsystemen. Deze omstandigheden kunnen in 22 tot 72 uur leiden tot een verdubbeling van de concentratie.
Sinds oktober 2000 zijn eigenaren van collectieve watervoorzieningen en leidingnetten (zoals bij bejaardenhuizen, maar ook bij kantoren) verplicht een risicoanalyse uit te voeren om te bepalen of er gevaar is voor besmetting door legionella en een eventueel beheersmaatregelenpakket moet geimplementeerd zijn.
Risicopunten:
- Verneveling van water (douches, hogedrukreinigers, sproei/spoelslangen, tandartsstoel, LBK met waterverneveling, koeltorens, etc.)
- Temperatuurinstelling boilers
- Mengwaterleidingen langer dan 5 meter
- Gebruiksfrequentie tappunten
- Dode leidingstukken
- Delen zonder doorstroming
- Hot spots
- Brandslanghaspels
- Kalksteen
- Aanwezigheid van terugstroombeveiligingen
- Rioolcontact
- Drinkwaterbuffers
- Waterontharders
Bouwbesluit en meterkast:
Bouwbesluit:
In het Bouwbesluit is wel geregeld dat in de meterruimte de aansluitmogelijkheid van de drinkwaterinstallatie op het distributienet van water aanwezig moet zijn, maar niet dat de drinkwaterinstallatie ook is aangesloten op het distributienet voor drinkwater, aangezien dit geen technisch voorschrift in de zin van artikel 2 van de Woningwet is.Voorschriften omtrent de beschikbaarheid van drinkwater dienen op grond van artikel 8, tweede lid, onderdeel a, sub 1¡, van die wet in de gemeentelijke bouwverordening te worden gegeven.
Ook voor de andere nutsvoorzieningen is dit van toepassing.
De meterkast:
het onderdeel "de meterkast"
Geluid:
het subonderwerp "Installatiegeluid algemeen" e.v. bij " Leidingen en kanalen" van het onderdeel "Installatie - algemeen".
Waterleiding installatie symbolen:
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 17-07-2016 (vervangen van loden leidingen 17-04-2020)
