Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
Leidingen en kanalen.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
leidingen en kanalen algemeen;
isolatie leidingen en kanalen algemeen;
thermische isolatie van leidingen en kanalen;
installatiegeluid algemeen;
geluidsisolatie in schachten door bouwtechnische maatregelen;
geluidsisolatie divers;
ophanging en ondersteuning van ongeïsoleerde en geïsoleerde rechthoekige kanalen;
ophanging en ondersteuning van ongeïsoleerde en geïsoleerde ronde kanalen;
voor kabel- en wandgoten het onderdeel "Electra installaties"
Leidingen en kanalen algemeen:
Leidingen:
Ieder leidingmateriaal heeft zijn eigen specifieke kenmerken waardoor de één voor bepaalde toepassingen beter is dan de ander.Zolang er gewerkt wordt met één systeemtechniek kunnen verschillende materialen uitstekend worden gemixt.
Koperen leidingen:
Het meest gangbare installatiemateriaal voor drinkwater-, gas- en verwarmingsinstallaties is nog steeds koper.
Roestvaststalen leidingen:
Roestvaststalen leidingsystemen met RVS-fittingen en RVS-1.4521, een RVS-leiding waarin de dure toevoeging nikkel achterwege is gelaten,
zijn in drinkwaterinstallaties zonder waterzijdige beperkingen toegestaan.
Koperen en roestvaststalen leidingen zijn voor sanitaire en CV-doeleinden toegestaan tot een maximale bedrijfstemperatuur
van 110 °C ze zijn dus goed voor de warm- én koudwatervoerende leidingen.
Kunststofleidingen:
Hier domineren met name de PE-X-buizen en de meerlaagsbuizen de markt. Beide leidingsystemen lenen zich zonder beperkingen voor drinkwatertoepassingen, zowel in koud als warmwaterleidingen.
Belangrijk bij de verschillende soorten kunststof leidingsystemen is om na te gaan wat de maximale temperatuur is en hoe lang deze belasting mag zijn. Dit is van belang in situaties waarbij men ook thermisch wil desinfecteren, zoals in ziekenhuizen.
In het algemeen kan worden gesteld dat alles wat in het zicht komt wordt uitgevoerd in metaal;
de niet-zichtbare delen kunnen cq worden vaak uitgevoerd in kunststof.
Los van de vraag welk buisleidingsysteem wordt gekozen, is de systeemverbindingstechniek het belangrijkst.
Voor buisverbindingen is speciaal de koude perstechniek ontwikkeld. Deze werkt met fittingen die sneller en effectiever werken dan solderen, lassen of knellen.
Kanalen:
Rechthoekige luchtkanalen, voor kantoren, winkels, e.d., vervaardigd van plaatstaal met een tweezijdige zinklaag zijn altijd maatwerk.De plaatdikte van deze kanalen wordt bepaald door de grootste kanaalzijde en de kanalen worden zo gefabriceerd dat er voldoende stijfheid aanwezig is tegen vervormingen en hinderlijke trillingen.
Om kanalen te koppelen gebruikt men koudgewalste luchtkanaal profiel uit sendzimir verzinkt staal en schuiflijst.
De langsverbinden van kanaaldelen worden in principe in een felsverbinding uitgevoerd.
Daar waar nodig wordt t.b.v. de luchtdichtheid in- of uitwendig hardcastkit aangebracht.
Ronde kanalen, voor diverse doeleinden (afvoer van gassen, etc.) van een thermisch verzinkte, aluminium of roestvaststaal spiraalgefelste buis zijn altijd prefab.
Naast de hierboven genoemde metalen luchtkanalen voor de toevoer en verdeling van ventilatie, gekoelde of verwarmde lucht zijn er ook textielen luchtkanalen (rond, halfrond of kwartrond) gemaakt van lichtgewicht textiel mogelijk.
Luchtafvoerkanalen voor woningen zijn veelal gemaakt van kunststof. (bron: GAMMA)
Isolatie leidingen en kanalen algemeen:
Bij het isoleren van een gebouw denkt men meestal aan de isolatie van de schil van het gebouw en vergeet men de benodigde isolatie van leidingen en luchtkanalen van de technische installaties. Terwijl deze isolatie een effectieve manier is van energie besparen en onnodige geluidsoverlast te verminderen.Daarom zijn in de regelgeving voor het ontwerpen van gebouwen, in de loop van de jaren, de eisen ten aanzien van warmte- en geluidisolatie aanzienlijk verscherpt.
Tot de belangrijkste functies die de isolatie moet vervullen behoren o.a:
- verminderen van het warmteverlies;
- beperken van de oppervlaktetemperatuur;
- reduceren van het geluidniveau;
- het voorkomen van brandvoortplanting.
zie hiervoor bij brandwerendheid bij het onderdeel "afdichtingssystemen"
Thermische isolatie van leidingen en kanalen:
Luchtkanalen
Luchtkanalen worden thermisch geïsoleerd ter voorkoming van van condensatie op het buitenoppervlak, vermindering van warmteverliezen of om de temperatuurdaling (stijging) van de lucht in het kanaal te beperken.Omdat de dikte van de isolatie in de voorbereiding nog al eens wordt vergeten en deze leidingen veelal boven het bouwkundige plafond liggen komen in de praktijk nogal eens uitvoeringsproblemen voor die tijdens de bouwfase nog wel kunnen worden opgelost, maar bij onderhoud boven het plafond niet meer.
CV-leidingen
Thermische isolatie van CV-leidingen die door onverwarmde ruimten gaan geeft een duidelijke besparing op de stookkosten.Deze isolatie geeft bouwkundig weinig problemen.
Water leidingen
Standleidingen / HWA leidingen
Inpandige standleidingen en horizontale HWA-leidingen onder het dak kunnen snel leiden tot geluidoverlast of condensatie. In geval van mogelijke condensatie is thermische isolatie noodzakelijk.
bron: Rockwool 1991/92
Installatiegeluid algemeen:
bron tekstfragment: www.rockwool.nl
Geluid en trillingen neemt iedereen altijd en overal waar. Soms wordt dit als hinderlijk ervaren, meestal gebeurt dit ongemerkt of is het gewenst.
Geluid is een trillingsvorm die we met het oor waarnemen. Het is een trilling van deeltjes in de lucht.
In het spraakgebruik duidt het begrip trilling meestal op een gebouw of voorwerp dat trilt. Er is een onderlinge wisselwerking. Geluidstrillingen in lucht zijn in staat de zwaarste bouwmuren in trilling te brengen. Omgekeerd veroorzaakt een trillend voorwerp of bouwdeel vaak een hoorbaar geluid.
Geluidsisolatie begint met het realiseren van een bouwakoestisch gunstige ligging van ruimten t.o.v. geluid producerende c.q. geluid doorgevende installatieonderdelen.
Bijvoorbeeld: plaatsing van een keuken naast een badkamer is een gunstige uitgangssituatie, maar een badkamer naast een slaapkamer is geluidstechnisch een ongunstige situatie.
Daar waar dit niet mogelijk is dienen aanvullende maatregelen te worden genomen.
bron tekstfragment: www.peutz.nl
Geconcludeerd kan worden dat (centrale)
woninginstallaties eenvoudig aanleiding
kunnen geven tot hinderlijke geluidniveaus
waarbij door bewoners in het algemeen
wordt geklaagd over slaapproblemen/slaapverstoring.
Een en ander wordt voor een
belangrijk deel bepaald door het relatief lage
achtergrondgeluidniveau (19-23 dB(A)) dat
in appartementen optreedt, mede als gevolg
van het feit dat de (hoge) geluidwering van de
gevels leidt tot een geringere maskering van
installatiegeluid door buitengeluid (verkeerslawaai
e.d).
Bij rioleringsleidingen hebben we te maken met:
- Valgeluid welke ontstaat door stromend water in een vertikale leiding.
- Klettergeluid welke ontstaat bij overgang van verticale valleidingen in horizontale leidingen.
- Stroomgeluid welke ontstaat door stromend water in horizontale leidingen.
Bij waterleidingen treden deze geluidsbronnen op d.m.v. het klappen, gieren en suizen tijdens het openen van een kraan.
Bij cv leidingen hebben we, hetzij in mindere mate met dezelfde geluidsproblemen te maken.
Bij ventilatie kanalen komen hoofdzakelijk stroomgeluiden voor.
Geluidsisolatie in schachten door bouwtechnische maatregelen:
afbeelding: lucht- en contactgeluid riolerings installaties in schachten
Onderzoeken hebben aangetoond, dat in verband met "geluidsharde" wanden en het ontbreken van absorbtievlakken in leidingschachten, rekening moet worden gehouden met een verhoging van het geluidsniveau van ca 10 de(A).
Deze verhoging kan het meest eenvoudig worden tegengegaan door het aanbrengen van absorberend materiaal.
Indien men een lange en korte zijde van de schacht bekleed met 30 mm mineraalwol, dan hoeft niet met een verhoging van het geluidsniveau gerekend te worden.
Daardoor is het meestal niet noodzakelijk om een afvoerleiding te isoleren.
afbeelding: lucht- en contactgeluid installaties isolatie in schacht
Een andere mogelijk is het plaatsen van een extra voorzetwand.
Door een voorzetwand te plaatsen wordt het luchtgeluid van de installatie, b.v. een standleiding, gedempt.
De dempingswaarde is afhankelijk van het wandmateriaal en het wandgewicht.
zie voor eventuele kengetallen de extra's bij de algemene informatie over geluid
Geluidsisolatie divers:
Bij instorten van rioleringsleidingen behoeft in normale gevallen geen aanvullende maatregelen worden genomen. Indien we echter hogere eisen stellen m.b.t. geluidoverlast dienen we deze leidingen met name t.p.v. bochten en valleidingen te voorzien van een absorbtie materiaal om het contactgeluid te minimaliseren. Het inmetselen van leidingen moet worden afgeraden, geluidtechnisch behaal je nooit de resultaten die normaliter gewenst zijn.
ophanging en ondersteuning van ongeïsoleerde en geïsoleerde rechthoekige kanalen:
De onderbeugels waarmee de kanalen worden ondersteund bij het ophangen hebben een zwaarte die afhankelijk is van de breedte van het kanaal.
De draadstangen van deze onderbeugels naar de bouwkundige ophangpunten (vloer etc.) zitten tussen de 15 en 50 mm naast het kanaal.
De onderlinge afstand tussen de onderbeugels is maximaal 3 m.
Let op!
De onderbeugels worden door de bouwkundige tekenaar nog wel eens vergeten, waardoor er te weinig ruimte overblijft voor het onderhangende plafond.
De bouwkundige kan beter eerst zijn problemen, qua beschikbare ruimte, aan de installateur uitleggen, dan andersom.
ophanging en ondersteuning van ongeïsoleerde en geïsoleerde ronde kanalen:
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
11-07-2016
