Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
Liften.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
liften algemeen;
raakvlakken met de diverse disciplines in de bouw;
liftafmetingen;
situering van de liftschacht;
de liftschacht;
liftfront, muuromkleding en liftkooi;
liftmachinekamer;
CAD details stijgpunten
Liften algemeen:
liften gaan heel lang mee
(foto: Berlijn 2011 - de fabriek - personen/goederenlift)
hoewel ze in gebouwen normaal niet voorkomen;
behoren
schuine liften ook tot de mogelijkheden
Een liftinstallatie is een vast opgestelde hefinrichting voor verticaal
transport van personen en/of goederen.
Het transport vindt plaats in een open/dichte kooi die al dan niet in een schacht langs vaste lift geleiders op- en neer beweegt.
Liften kunnen we naar hun aandrijving onderverdelen in:
en naar hun soort in:
Bij de tractielift hijsen we met behulp van een kabel en een contragewicht.
Hierbij wordt bij voorkeur de hijsinrichting boven de liftschacht geplaatst. Doch ook andere opstellingen zijn mogelijk.
Bij de kolomlift maken we gebruik van de techniek van hydraulisch hijsen.
De daarvoor benodigde oliepomp moet naast de lift worden geplaatst. De afstand tussen pomp en lift bepaalt mede de
zwaarte van de pomp en is aan een maximale afstand gebonden.
De plaats van de opvoerkolom is afhankelijk van het toegepaste systeem.
Midden onder (de meest gunstigste) of achter de lift.
(bij plaatsing achter de lift ook wel rugzak lift genoemd)
Liften kunnen we verder onderverdelen naar hun toepassingsgebied:
Voor goederen liften gelden andere eisen dan voor liften welke voor personenvervoer bestemd zijn.
kooi ophanging direct en indirect.
plaatsing liftmachine beneden en plaatsing liftmachine boven (heeft de voorkeur)
mogelijke plaats van de cilinder bij hydraulische lift
Raakvlakken met de diverse disciplines in de bouw:
Indien de transport installatie niet rechtstreeks is ondergebracht
bij de aannemer dan dient er door de opdrachtgever een apart contract met de betreffende leverancier te worden
gemaakt.
Dit contract zal inhouden, het leveren, installeren, opleveren, en garanderen (1 jaar) van de te plaatsen installatie.
De taak van de hoofdaannemer blijft beperkt tot de werkzaamheden behorende bij de schacht en het coördineren van de overige werkzaamheden, zoals elektrische aansluitingen, etc.
Hierbij gaat het nog wel eens fout, vooral als het om een te renoveren lift gaat en ook de installateur een derde partij is. De gemaakte contracten met al deze partijen moeten dan volledig kloppen en dit blijkt in de praktijk vaak een zeer lastige materie.
E.e.a is fabrikaat afhankelijk zodat de detaillering hiervan pas kan plaatsvinden nadat de leverancier bekend is en de betreffende technici hun voorbereidende werk hebben gedaan.
Liftafmetingen:
Het aantal liften en de afmetingen van liftcabines is afhankelijk van:- wat moet er via de lift (kunnen) worden vervoerd;
- welke capaciteit is verplicht;
- hoeveel mensen moeten (zullen) minimaal van de lift gebruik maken;
- en wanneer zullen deze vervoersbewegingen normaliter plaatvinden.
Toegankelijkheid voor mindervaliden:
Volgens het Bouwbesluit moet in hoge of grote woongebouwen naast een trap, ook een lift aanwezig zijn, opdat zowel valide als mindervalide mensen de in een dergelijk woongebouw gelegen woningen op eenvoudige wijze zelfstandig kunnen bereiken en verlaten.Voor personenliften welke door invaliden gebruikt moeten worden gelden minimale eisen, de huidige standaardlift die tegenwoordig gebruikt wordt voldoen hieraan ruimschoots.
Maar blijf wel alert op het genoemde in het "handboek voor toegankelijkheid".
hiervoor het onderdeel toegankelijkheid
Voor situaties waar ook bedden en/of brancards moeten kunnen worden vervoerd gelden weer andere maten.
Afmetingen standaard liftcabines:
De hieronder bij extra omschreven maatvoering (bron Kone-documentatie 2007)komt overeen met de maatvoering zoals deze algemeen in de liftenbranche wordt gehanteerd. zie maatvoering standaard liftcabine's
Vervoerscapaciteit:
Mede door de, te verwachten, vervoerscapaciteit en de gewenste liftsnelheid wordt het aantal toe te passen liften in een gebouw bepaald.liftsnelheid normaal = hefhoogte/30 sec.
Om dit te berekenen moeten we weten hoeveel personen per dag er gebruik van maken en wat de piek belasting bedraagt en welke wachttijden we tolereren.
Voor liften in woongebouwen moet de vervoerscapaciteit per 5 minuten in opwaartse richting ten minste 7,5% bedragen. Dit percentage geeft het totaal aantal personen aan die in het betreffende gebouw gehuisvest zijn.
Voor liften in woongebouwen voor huisvesting van ouderen moet de vervoerscapaciteit per 5 minuten in opwaartse richting ten minste 20% bedragen
Voor overige gebouwen geldt de te verwachten vultijd of ochtend piek. Deze variatie ligt tussen de 12 – 25% aanbod tijdens de ochtendpiek, dit afhankelijk van diverse factoren als wel/geen flexibele werktijden, nabijheid van openbaar vervoer voorzieningen, etc.
Liftconfiguratie voorbeeld:
liftconfiguratie
Situering van de liftschacht:
afbeelding: lift situering woongebouw (bron: Kone)De situering en afmeting van een nieuwbouw personenlift in een woongebouw is vastgelegd in het Bouwbesluit en de daarbij behorende normen.
Voor de overige benodigde liften is deze situering niet expleciet vastgelegd, maar enige logica is wel gewenst.
Bij het opstellen van de liften in het gebouw dient de vluchtweg gegarandeerd te zijn wanneer men de lift verlaat en de betreffende verdieping betreedt.
Geluid:
De liftinstallatie brengt onder normaal functioneren een hoeveelheid lucht- en contactgeluid voort.De bouwkundige constructie dient dit te dempen tot het maximale niveau van de geluidsbelasting die voor de betreffende situatie is toegestaan.
Wanneer de schacht direct grenst aan een verblijfsgebied, is minimaal een schachtwandconstructie van 280 mm beton benodigd, de in deze wand opgelegde vloeren dienen een massa te hebben van minimaal 650 kg/m2, en dan nog bestaat er een risico dat het een ontwerp in de praktijk zich anders gedraagt dan verwacht.
Het toepassen van een seperate constructie bestaande uit een staalconstructie met daaromheen een bouwkundige liftschacht kan
een alternatief betekenen.
De liftschacht:
afbeeldingen: doorsnede schacht (bron: documentatie KONE)brandwerendheid:
De eisen ten aanzien van de brand- en rookwerendheid van de schachtconstructie zijn sterk afhankelijk van de indeling van het gebouw.Wanneer de schacht het verspreiden van brand dient tegen te gaan dient de schachtconstructie te worden uitgevoerd door middel van een geschikte brandwerende constructie, waarbij de schachtdeuren niet moeten worden vergeten.
De schachtdeuren hebben met betrekking tot de rookwerendheid altijd enig lekverlies. Hiermee moet, bij het bepalen van de juiste overdruk installatie, rekening worden gehouden.
Sluis:
In geval van brand wil de brandweer weten of er personen zich in een lift ophouden. Daarom is er een regeling door de brandweer ontwikkeld om liften in geval van brand naar de hoofdstopplaats te dirigeren en daar met geopende deuren te laten stilstaan. Van brandwerendheid is dit geval geen sprake. Een 60 minuten brandwerend portaalsluis met zelfsluitende deuren, afgescheiden van de rest van het gebouw, is hier dan noodzakelijk. hiervoor verder het onderwerp "Brandweerliften"behorende bij dit onderdeel.
schachtconstructie:
De bouwkundige constructie van de schacht(wanden) moet voldoende sterk zijn voor het opvangen van de krachten die door de liftinstallatie worden afgegeven. De plaats en grootte van deze krachten zullen door de liftleverancier moeten worden aangegeven.Dat wil zeggen dat bij een veeleisende architect, een ingewikkelde lift of een lift op een moeilijke plaats, de leverancier in een vroeg stadium bekend moet zijn.
Toepassing van materialen als metal-stud panelen, al dan niet, uitgevoerd als constructieve wanden altijd in nader overleg met de fabrikant/leverancier.
veiligheid:
Omwille van de veiligheid is de liftschacht alléén toegankelijk voor deskundigen (liftmonteur, etc.) en is het niet toegestaan overige apparatuur dan bestemd voor de liftinstallatie hier in onder te brengen.Let op! Er zijn onder bepaalde voorwaarden altijd uitzonderingen te vinden en te verzinnen.
Zo zal bij een volledige glazen lift in de buitenlucht ergens een hemelwaterafvoer moeten komen en een pompput in de liftput omdat een dergelijke liftschacht nu eenmaal niet 100% waterdicht is.
liftuitloop;
(schachtkophoogte) >Benodigde liftuitloop boven de laatste stopplaats minimaal 3600 mm bij een hefhoogte tot 50 m , daarna 3800 mm.Deze maat inclusief de bovenliggende vloerconstructie past normaliter niet in een standaard verdiepingslaag, enige creativiteit van de bouwkundige is hier vaak gewenst (zeker in bestaande bebouwing onder schuine kapconstructies).
Bij meerdere liften in een gezamelijke schacht kunnen afwijkende uitloopmaten voorkomen.
Voor de (steigerloze) montage van de machinekamerloze liften moet een hijsbalk in de
schachtkop zijn aangebracht.
De onderzijde van de hijsvoorziening moet zijn afgestemd met de maatvoering zoals genoemd op de opstellingstekening van de leverancier.
Tevens moet de hijsbalk voldoen aan de eisen gesteld in de ARBO wetgeving omdat hij gebruikt wordt voor de liftmontage.
let op door hijsbalk hogere schachtkop
liftput;
Hou rekening met de benodigde diepte van de liftput. Deze maat is afhankelijk van de opvoersnelheid van de lift, de gekozen lift, de fabrikant,etc. (minimale diepte 1400 mm bij een hefhoogte tot 50 m , daarna 1600 mm )Indien de liftput op een hogere verdieping is gelegen dient er constructief rekening mee worden gehouden dat er in de liftschacht iets fout kan gaan.
Bij meerdere liftinstallaties in één schacht dient te allen tijde een scheidingswand in de liftput te worden aangebracht. Deze wand moet worden aangebracht over de volle schachtdiepte en heeft een minimale hoogte van 2500 mm boven de hoogst gelegen afgewerkte vloer van de onderste stopplaats.
schachtventilatie;
De toevoer van verse lucht naar een liftschacht en de afvoer van binnenlucht uit een liftschacht vindt rechtstreeks van/naar buiten plaats of via de liftmachineruimte.
Voor de ventilatie van een brandweerlift zie aldaar.
zie pdf van voorbeeld tekening lift fabrikant
Liftfront, muuromkleding en liftkooi:
afbeeldingen (bron: documentatie KONE)De drukknop wordt normaliter in het kozijn geplaatst aan de sluitzijde van de
schachtdeur.
De sluitzijde van de schachtdeur dient minimaal 500 mm gesitueerd te zijn uit een hoek
met bouwkundige constructiewand. Dit in verband met het gestelde in "geboden toegang" (de rolstoelgebruiker moet op het knopje kunnen drukken)
liftkooi + schachttoegang
Let op!
De liftbediening moet in bepaalde gevallen gecombineerd worden met de beveiligingsschil van de gebruiker. (wie is bevoegd de lift te gebruiken, etc.)Aangezien deze werkzaamheden normaliter niet in het pakket van de aannemer zitten, zal iemand dit moeten coördineren en aan de liftleverancier moeten melden.
Liften zonder machinekamer:
De liftmotor van de machinekamerloze lift is op de bovenste stopplaats in de schacht gesitueerd. De besturingskast is eveneens op de bovenste stopplaats direct naast de schachttoegang gesitueerd.Liftmachinekamer:
De bouwkundige wanden dienen vervaardigd te zijn van een onbrandbaar materiaal.De vloer dient slijtvast te zijn en mag niet glad zijn.
Bij toepassing van een hydraulische lift moet de vloer ook 'niet olie doorlatend' zijn.
De toegang tot de machineruimte moet volgens het Bouwbesluit worden uitgevoerd door middel van een
deur of een horizontaal luik.
De deur dient vanuit de machinekamer naar buiten te openen. Het luik dient de machinekamer in te draaien.
Het spreekt voor zich, dat een deur de voorkeur heeft.
Bij hydraulische liften dient de dorpel van de machineruimte verhoogd te worden, zodat bij calamiteiten de olie niet buiten de machineruimte kan komen.
Om geluidoverlast te voorkomen dient de machineruimte toegang voldoende geluidsdemping te verzorgen.
In de machineruimte dient een hijsvoorzieningen aanwezig te zijn. Plaats hijsinrichting volgens opgave leverancier.
Voor de ventilatie te rekenen op een doorlaat die overeenkomt met ca 1% van de horizontale schachtdoorsnede.
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 12-09-2016 (01-03-2023 vewijzingen naar derden)
| extra informatie behorende bij: | Liften algemeen: |
|
DIE FABRIK - Das besondere Hotel in Berlin-Kreuzberg:
| extra informatie behorende bij: | Liften algemeen: |
|
De Paleisbrug, voor fietsers en voetgangers, over het spoor nabij het station te Den Bosch:
| extra informatie behorende bij: | Liftafmetingen: |
|
Maatvoering standaard liftcabine's:
bron: Technische Informatie Gids (KONE)
Hoofdstuk 4: Genormaliseerde afmetingen en toepassingen (NEN 5080; NPR 5081; ISO 4190 )
De afmetingen van de standaard liftcabines
(Bouwbesluit art 4.7; NEN 5080; ISO 4190)
De in tabel 1, 2 en 3 omschreven maatvoering komt overeen met de maatvoering zoals deze algemeen in de liftenbranche wordt gehanteerd en met de NEN 5080 en ISO 4190.
Daar waar de maatvoering van ISO 4190 afwijkt ten opzichte van de standaard, is deze tussen haakjes er bij vermeld.
De vetgedrukte hefvermogens zijn in het Bouwbesluit omschreven.
| extra informatie behorende bij: | Liftafmetingen: |
|
